Mindfulness w ciągu ostatnich kilku lat stało się bardzo popularne, pojawiło się na całym świecie wiele programów podczas których uczestnicy uczą się uważności. Skąd bierze się cały ten szum medialny? Wielu celebrytów, takich jak Madonna, Oprah Winfrey, Paul McCartney czy Katy Perry podkreślają ogromne znaczenie mindfulness i medytacji w ich życiu.
Obok psychoterapii i coachingu, mindfulness jednym z najskuteczniejszych narzędzi pomagających dokonać pozytywnych zmian w swoim życiu. Co takiego robi nam praktyka uważności, że umożliwia poprawę jakości życia?
Mindfulness przede wszystkim uczy jak w inny sposób odnosić się do swoich doświadczeń i wyjść poza stare schematy działania umysłu, wchodzić ze świeżością w każdą kolejną chwilę życia, co przekłada się na całościowe zwiększenie dobrostanu. W jakich dokładnie obszarach praktyka uważności poprawia nasze funkcjonowanie?
Korzyści dla zdrowia psychicznego
Praktyka mindfulness pomaga:
- Dostrzegać własne schematy, klatki w ramach których funkcjonuje umysł. Dzięki temu mamy możliwość odpowiadania na to co się nam przytrafia, w miejsce automatycznego, schematycznego reagowania. Wychodzimy z klatek naszego umysłu
- Uporać się z nawracającą depresją, zaburzeniami lękowymi, uzależnieniami
- Zmienić stosunek do negatywnych doświadczeń, myśli i emocji sprawiając, że nie są one tak dotkliwe w skutkach
- Zrozumieć siebie
- Lepiej radzić sobie ze stresem
- Być tu i teraz, w chwili obecnej, nie wyjeżdżając na wędrówki mentalne w trudną przeszłość, czy przyszłość
- Przestać zamartwiać się wydarzeniami, które nastąpiły lub dopiero nastąpią
- Zwiększyć swoją kreatywność, poprzez nabycie umiejętności wychodzenia z utartych schematów
- Poprawić relacje z innymi ludźmi
- Czuć się lepiej ze swoim ciałem i jego ograniczeniami, niedoskonałościami
- Zmienić stosunek do samego siebie na bardziej życzliwy
- Cieszyć się codziennością
- Zwiększyć swoją samoocenę
- Poprawić nastrój
- Lepiej radzić sobie z chronicznym bólem
Korzyści dla naszego mózgu i ciała
Mindfulnesss pozwala jego praktykom:
- Poprawić pamięć i koncentrację
- Pracować produktywniej
- Rozluźnić mięśnie
- Zwalczyć problemy z zasypianiem, łagodzić bezsenność
- Poprawić funkcjonowanie poznawcze
- Zmniejszyć stan zapalny w organizmie
- Zmniejszyć łaknienie
- Lepiej się starzeć, spowalniając proces degeneracji tkanek mózgowych
Skuteczność mindfulness została potwierdzona w wielu badaniach klinicznych. Jak sugeruje np. metaanaliza Khoury i współpracowników z 2013 roku (Khoury, Lecomte, Masse i in. 2013). Mindfulness okazuje się w szczególności skuteczne w przypadku redukcji stresu, napięcia emocjonalnego i zapobieganiu nawrotom depresji.
Praktyka uważności nie jest jednak nowatorskim wynalazkiem, ponieważ bazuje na medytacji praktykowanej od tysiącleci. Niektórzy archeolodzy sugerują, że medytacja była praktykowana przez ludzi nawet 5000 lat p.n.e., a medytacja buddyjska koło I wieku p.n.e. Dopiero w poprzednim stuleciu zachodni naukowcy zainteresowali się medytacją i korzyściami, które z niej płyną. W latach 70 profesor Jon Kabat Zinn z Uniwersytetu w Massachusetts opracował program redukcji stresu (MBSR), którego podstawą są praktyki medytacyjne, a pod koniec lat 90 prof. Zindel Segal z Uniwersytetu w Toronto i prof. Mark Williams z Uniwersytetu w Oxfordzie opracowali terapię poznawczą opartą na uważności (MBCT), która bazuje na MBSR.
Badania nad MBCT oraz MBSR wciąż trwają, niewykluczone, że w ciągu następnych kilku lat dowiemy się więcej jak praktyka uważności wpływa na nasz mózg, ciało i leczenie chorób psychicznych. Na ten moment nie ulega wątpliwości, że mindfulness jest jedną ze skuteczniejszych praktyk, pozwalających nam zwiększyć jakość swojego życia.
Piśmiennictwo:
Epel, E. S., Puterman, E., Lin, J., Blackburn, E. H., Lum, P. Y., Beckmann, N. D., … & Schadt, E. E. (2016). Meditation and vacation effects have an impact on disease-associated molecular phenotypes. Translational psychiatry, 6(8), e880-e880. DOI: 10.1038/tp.2016.164
Goyal, M., Singh, S., Sibinga, E. M., Gould, N. F., Rowland-Seymour, A., Sharma, R., … & Haythornthwaite, J. A. (2014). Meditation programs for psychological stress and well-being: a systematic review and meta-analysis. JAMA internal medicine, 174(3), 357-368. DOI: 10.1001/jamainternmed.2013.13018
Khoury, B., Lecomte, T., Fortin, G., Masse, M., Therien, P., Bouchard, V., … & Hofmann, S. G. (2013). Mindfulness-based therapy: a comprehensive meta-analysis. Clinical psychology review, 33(6), 763-771. DOI:10.1016/j.cpr.2013.05.005
Mason, A. E., Jhaveri, K., Cohn, M., & Brewer, J. A. (2018). Testing a mobile mindful eating intervention targeting craving-related eating: feasibility and proof of concept. Journal of behavioral medicine, 41(2), 160-173.