Mówi się ostatnio, że coraz większa liczba ludzi cierpi na choroby i zaburzenia psychiczne, a obecne pokolenie jest „słabe”. Jednak czy faktycznie tak jest? Czy razem z rozwojem społeczeństwa wzrasta zapadalność na różne choroby i zaburzenia psychiczne?
W zasadzie odpowiedź nie jest tak oczywista, jakby się wydawało, ponieważ część czynników faktycznie potwierdza podaną hipotezę, a część nie jest w stanie jej poprzeć. Według WHO w przeciągu kilkunastu kolejnych lat choroby psychiczne staną się główną przyczyną niepełnosprawności. Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne dowodzi, że wzrost zachorowań wśród młodych dorosłych i nastolatków jest drastyczny. Natomiast dane Our World in Data nie popierają tego stanowiska.
Destygmatyzacja psychoterapii
Jednym z powodów, dla których może wydawać się, że tak wielu z nas cierpi na choroby psychiczne, jest coraz większa liczba pacjentów, którzy zgłaszają się na leczenie. Jednak nie oznacza to wcale, że nagle nastąpił rozkwit osób jej potrzebujących. Jest to po prostu wzrost świadomości, który pozwolił na destygmatyzację terapii- ludzie nie obawiają się tak, jak kiedyś, że zostaną negatywnie ocenieni przez otoczenie.
Teraz to powszechne (i jest to ogromny sukces m.in. mediów cyfrowych), żeby zwracać się o pomoc. Z kolei z tego powodu więcej ludzi jest diagnozowanych. Wcześniej zwyczajnie nie mówiło się o problemach na tle zdrowia psychicznego. Na szczęście naszego pokolenia, tabu z każdym kolejnym rokiem się zmniejsza. Dodatkowo opieka psychologiczna i psychiatryczna, z której możemy korzystać, staje się coraz łatwiej dostępna. Teraz lekarze, psycholodzy czy psychoterapeuci mają możliwość wychodzić na przeciw potrzebom swoich pacjentów, ponieważ stygmatyzacja znika.
Kiedyś, kiedy trzeba było się z nią mierzyć, wcale nie było tych chorób znacznie mniej. Ludzie cierpieli w milczeniu w obawie, że mogą zostać uznani za nienormalnych czy myśląc, że ich problem nie ma znaczenia. Z biegiem czasu zmieniło się to i dzięki temu ludzie w końcu mogą otrzymać pomoc, na którą zawsze zasługiwali.
Czy jesteśmy słabym pokoleniem?
Gdyby tak było, musielibyśmy winić naszych przodków, od których przecież pochodzą nasze geny. Choroby psychiczne nie biorą się znikąd- większość z nich dziedziczymy, a przynajmniej tendencje do zachorowania. W przeszłości ludzie również cierpieli. Statystyki jednak nie były wtedy aż tak szczegółowo prowadzone i ludzie zdecydowanie rzadziej byli świadomi choroby lub nie przyznawali się (kiedyś powszechną praktyką było np. ukrywanie śmierci w wyniku samobójstwa, ponieważ Kościoły odmawiały często pochówku)
Z czego może wynikać wzrost zapadalności na choroby psychiczne?
Izolujemy się
W obecnych czasach nie spędzamy tak dużo czasu wśród innych ludzi, jak to miało miejsce kiedyś. Dzieje się tak ,między innymi, dlatego, że znaczna część naszego życia przeniosła się do Internetu. Korzystanie z social mediów stało się niezwykle powszechne, a praca czy nauka zdalna, szczególnie ze względu na pandemię, staje się wciąż coraz bardziej popularna. W ten
sposób relacje międzyludzkie w realnym życiu przeszły niejako na drugi plan. Problem w
tym, że są one niesłychanie ważne dla dobrostanu psychologicznego człowieka.
Potwierdza to na przykład najdłuższe badanie na temat szczęścia, przeprowadzane na Harvardzie przez dr Waldingera. Wnioski wyciągnięte z niego dotyczą przede wszystkim silnego związku między poczuciem szczęścia a jakością naszych relacji z ludźmi. Zatem im mniej czasu spędzamy na budowaniu relacji z innymi, im więcej się izolujemy, tym mniej szczęśliwi się czujemy.
Social media
Social media pozwalają nam być na bieżąco z życiem innych ludzi, cały czas. Warto zadać sobie pytanie, czy to w pozytywny sposób wpływa na nasze życie? Potwierdzono, że nadmierne z nich korzystanie wpływa na nasze poczucie osamotnienia, a jak już wspomniano, izolacja i samotność nie są dobre dla naszego dobrostanu psychicznego.
Media społecznościowe mogą dostarczać ludziom informacji i rozrywki, co w odpowiedniej dozie nie jest szkodliwe, jednak przeprowadzono badania, które dowodzą, że długotrwałe korzystanie z nich niesie za sobą negatywny wpływ – mianowicie, może skutkować nasileniem lęku i depresji.
Kolejnym problemem jest fakt, że social media są bardzo często źródłem presji dla człowieka. Nie od dziś wiadomo, że życie przedstawiane w Internecie zazwyczaj jest wyidealizowane i nie jest nawet bliskie do odzwierciedlenia rzeczywistości. Niestety, z reguły zapominamy o tym, kiedy widzimy zdjęcia innych z ekscytujących wycieczek czy idealne sylwetki celebrytek. Nie myślimy na co dzień, jak wielką siłę ma na przykład Photoshop czy po prostu naginana prawda w postach
znajomych czy gwiazd. To wszystko sprawia, że ludzie czują właśnie presję dotyczącą tego, w jaki sposób powinni żyć czy jacy powinni być, bo przecież porównują oni swoje życie do tego “idealnego” z social mediów.
Zaburzony rytm okołodobowy
Co ciekawe, na nasze zdrowie psychiczne ma wpływ światło. W naszych domach rzadko kiedy bywa ciemno, Dzięki oczywistości, jaką jest włączenie światła, możemy pozostać w stanie czuwania w nocy tak długo, jak tylko chcemy. Ponadto, znowu wszystko sprowadza się do korzystania z telefonów czy telewizorów, ponieważ poza negatywami wspomnianymi wyżej, związanymi z używaniem urządzeń telekomunikacyjnych, emitują one światło podobne do tego, jakie emituje słońce. W ten sposób nasz sen traci na jakości, nawet, kiedy tego subiektywnie nie odczuwamy. To znowu sprawia, że zaburzamy nasz rytm okołodobowy, który jest bezpośrednio związany z naszym zdrowiem psychicznym.
Nadmiar bodźców
Przeładowanie informacyjne to zdecydowanie problem naszych czasów. Codzienna konsumpcja ogromnej ilości informacji, których nasz mózg nie jest w stanie przeprocesować, niesie za sobą wiele negatywnych konsekwencji, zarówno w postaci objawów psychicznych jak i fizycznych. Cierpi między innymi pamięć, zdolność do głębokiej analizy i rozumienia. Dodatkowo pogarsza się decyzyjność, ludzie przejawiają skłonność do pomijania istotnych informacji, koncentracja też ulega osłabieniu. Zbyt dużo informacji i bodźców skutkuje wzrostem poziomu lęku, pojawieniem się negatywnych myśli. Zdarza się również, że ludzie są bardziej pobudzeni i mają problemy z zasypianiem. Te wszystkie czynniki znaczący wpływają na ogólny dobrostan psychiczny.
Faktycznie, nasze zdrowie psychiczne jest w obecnych czasach wystawiane na wiele prób. Mamy problemy takie, jakie mamy, związane z rozwojem cywilizacyjnym i w większości nie jesteśmy w stanie na nie wpłynąć. Jednak nazywanie obecnego pokolenia słabym nie ma racji bytu. Być może kiedyś ludzie nie doświadczali tego, co teraz, być może też wcale niewiele się zmieniło, biorąc pod uwagę wzrost świadomości w społeczeństwie, ale kiedyś powszechne były inne problemy i ludzie byli w posiadaniu innych zasobów, których obecnie nie potrzebujemy.
Nie zmienimy naszego całego stylu życia narzuconego przez obecne czasy. Możemy wciąż jednak być bardziej uważni i spróbować eliminować konkretne przyczyny osłabienia naszego zdrowia psychicznego. Warto zatem być świadomym przyczyn, ale też nie bać się w razie potrzeby zwrócić o pomoc.
Literatura:
Twenge, J. M., Cooper, A. B., Joiner, T. E., Duffy, M. E., & Binau, S. G. (2019). Age, period, and cohort trends in mood disorder indicators and suicide-related outcomes in a nationally representative dataset, 2005–2017. Journal of abnormal psychology, 128(3), 185.
Zhang, Y., Mavoa, S., Zhao, J., Raphael, D., & Smith, M. (2020). The Association between Green Space and Adolescents’ Mental Well-Being: A Systematic Review. International journal of environmental research and public health, 17(18), 6640.
Ahmad, M., Md Din, N., Tharumalay, R. D., Che Din, N., Ibrahim, N., Amit, N., Farah, N. M., Osman, R. A., Abdul Hamid, M. F., Ibrahim, I. A., Jamsari, E. A., Palil, M. R., & Ahmad, S. (2020). The Effects of Circadian Rhythm Disruption on Mental Health and Physiological Responses among Shift Workers and General Population. International journal of environmental research and public health, 17(19), 7156.
American Psychological Association. “Mental health issues increased significantly in young adults over last decade.” Website: https://www. apa.org/news/press/releases/2019/03/mental-health-adults (2019).
Karim, F., Oyewande, A. A., Abdalla, L. F., Chaudhry Ehsanullah, R., & Khan, S. (2020). Social Media Use and Its Connection to Mental Health: A Systematic Review. Cureus, 12(6), e8627. https://doi.org/10.7759/cureus.8627