Depresja jest chorobą, która każdego roku dotyka coraz większą liczbę ludzi i powoli staje się światową epidemią. Niezależnie od wieku, pochodzenia czy płci, każdy z nas jest na nią narażony. Walka z nią bywa trudna i czasochłonna, ale większości osób udaje się z niej wyjść. W jaki sposób możemy poradzić sobie z depresją?
Jak się objawia depresja?
Depresja, czyli inaczej zaburzenie afektywne, jest czym innym, niż zwykły spadek nastroju. Jej czas trwania jest bowiem znacznie dłuższy i objawy rzadko ustępują samoistnie. Nastrój osoby jest obniżony przez większość czasu i jest, co do zasady, niezależny od aktualnych wydarzeń w życiu. Typowymi objawami depresji są smutek, apatia, brak motywacji, poczucia sensu. Ludzie z depresją wycofują się z aktywności, przestają interesować się tym, co kiedyś sprawiało im radość. Osoby cierpiące na depresję mają bardzo negatywne przekonania na swój własny temat, a często także na temat świata w ogóle. Przewidują, że ich życie już zawsze będzie tak wyglądać i mają małą wiarę, że cokolwiek jeszcze może się zmienić Osoby takie często cierpią równolegle na zaburzenia snu- bezsenność albo nadmierną senność. Jest ona chorobą taką samą jak wszystkie inne. W zaburzeniach afektywnych zachwiana zostaje aktywność neuroprzekaźników w mózgu, w szczególności serotoniny, która odpowiedzialna jest za nasze samopoczucie.
Jak poradzić sobie z depresją?
Farmakoterapia
Jednym z głównych sposobów leczenia depresji jest farmakoterapia. Stosowane są w szczególności leki z grupy SSRI i SNRI, czyli selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny i inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny. Wielu pacjentów obawia się jednak leczenia psychiatrycznego, ponieważ myślą, że leki zmieniają osobowość lub będą musieli przyjmować je całe życie. Nie jest to jednak prawda- leki te stosowane są najczęściej przez krótki okres czasu i wpływają jedynie na złagodzenie objawów. Żadne leki nie są w stanie zmienić osobowości pacjenta. Jeśli już, pozwalają nam “odzyskać” naszą osobowość.
Psychoterapia
Najczęściej stosowana jest terapia poznawczo-behawioralna i jest ona najskuteczniejsza, jeżeli chory nie cierpi równolegle na inne zaburzenia lub choroby psychiczne. Jest to z założenia terapia krótkoterminowa, największe objawy ustępują najczęściej po około 3 miesiącach, choć zaleca się, aby terapia była stosowana dłużej. Tylko wtedy pacjent jest w stanie dokładnie zrozumieć mechanizm działania depresji, co ją wywołało i nauczyć się w jaki sposób może samodzielnie jej zapobiegać. W leczeniu depresji wykorzystywane są również inne nurty psychoterapii- Gestalt, psychodynamiczna, humanistyczna czy integracyjna. Istotne jest, aby chory wybrał terapeutę, który nie tylko uzyskał tytuł magistra psychologi, ale ukończył również kilkuletnie studia psychoterapeutyczne lub był w ich trakcie.
Niekonwencjonalne metody leczenia depresji
Istnieją również bardziej nietypowe sposoby depresji. Jedną z nich jest, między innymi, terapia elektrowstrząsowa. Stosuje się ją przede wszystkim w leczeniu depresji lekoopornej. Samo działanie elektrowstrząsów jest raczej krótkoterminowe. Coraz większą uwagę naukowców przyciągają psychodeliki, jedną z takich substancji jest psylocybina.
Do użytku weszła ostatnio również esketamina, czyli lek o działaniu halucynogennym i dysocjacyjnym. Esketamina jest stosowana w medycynie już od wielu lat ze względu na jej działanie znieczulające. Dopiero niedawno naukowcy odkryli jej działanie przeciwdepresyjne i okazała się ona być bardzo skuteczna. Chorzy przyjmują esketaminę zazwyczaj przez dwa miesiące, najpierw dwa razy w tygodniu, później raz. Lek jest podawany w formie sprayu donosowego. Niestety, ale na ten moment jest ono bardzo kosztowne i poza zasięgiem większości ludzi.
Czy z depresji można wyjść samodzielnie?
Umysł ludzki jest bardzo złożoną strukturą, nie da się więc wykluczyć, że jesteśmy w stanie wyjść z depresji samodzielnie i czasami się tak dzieje, że mija ona po około pół roku. Jeżeli przyczyną depresji jest sytuacja życiowa, to jej zmiana może spowodować szybkie ustąpienie objawów. Można o tym myśleć też jak o nieleczeniu złamanej nogi- po jakimś czasie, faktycznie, zaczniemy chodzić. Pytanie tylko, czy nie będziemy w stanie funkcjonować tak samo, jak kiedyś.
Często depresja współtowarzyszy także chorobom somatycznym- może się pojawić w przebiegu chorób tarczycy. Ważne jest natomiast, by depresji nie lekceważyć- nieleczona zupełnie depresja, może przerodzić się w nawracające zaburzenie nastroju. Dlatego jeśli zauważamy u siebie objawy zaburzeń afektywnych, warto zgłosić się do terapeuty, psychiatry lub lekarza pierwszego kontaktu.
Zapobieganie, zamiast leczenia
Warto jest zapobiegać powstawaniu depresji i może zrobić to każdy z nas w zaciszu swojego domu. Czymś, co może chronić nas przed zapadaniem na depresję, jest aktywność fizyczna oraz utrzymywanie bliskich relacji z innymi ludźmi. Wielu z nas nie poświęca wystarczająco dużo czasu na dbanie o siebie oraz relaks, przeciążając coraz bardziej swoje ciało oraz umysł, co może prowadzić do powstawania zaburzeń nastroju. Bardzo istotne jest także nauczenie się, w jaki sposób zarządzać swoim stresem oraz dbanie o jakość i długość swojego snu.
Medytacja jest również świetnym sposobem na zapobieganie. Pozwala ona ustabilizować umysł oraz go wyciszyć. Dzięki niej uczymy się lepiej sobie radzić z negatywnym nastrojem. Wiele badań potwierdza jej wysoką skuteczność również w nawracającej depresji. O skuteczności mindfulness w profilaktyce depresji możesz przeczytać w tym artykule.
Depresja to nie wyrok
Najważniejszą rzeczą w walce z depresją jest jej dobre zrozumienie oraz szybkie reagowanie, gdy czujemy, że coś jest nie tak. Jest to choroba, którą da się pokonać. Posiadamy dziś naprawdę wiele różnych form leczenia i jeśli będziemy szukać pomocy, jest bardzo duże prawdopodobieństwo wyleczenia.
Nie należy wstydzić się sięgać po pomoc, podobnie jak nie wstydzimy się, że mamy problemy z nadciśnieniem. Im później po nią sięgniemy, tym trudniej może być nam z niej wyjść.